Krizat më të rënda që pengojnë mirëqeverisjen e vendit janë krizat e mos besimit dhe të mos respektimit institucional të institucioneve kushtetuese. Rikthimi i buxhetit të 2022 nga presidenti mund të shërbejë për sqarimin dhe përmirësimin e respektimit të kompetencave. Disa momente që mund të ndihmojnë debatin publik me fokus argumentat profesionale:
1. Nuk ka vend për panik apo “karburant” për përplasjet publike mes Presidentit dhe mazhorancës.
2. Kthimi i buxhetit të vitit 2022, nuk pengon fillimin e zbatimit të tij nga dita e parë e vitit 2022.
3.Askush nuk rrezikon të mbetet pa rroga, pensione apo pagesa të sigurimeve shoqërore. ( Nenet përkatëse janë bashkangjitur postimit)
3. A ka të drejtë presidenti të kthejë buxhetin?
Po, dhe kjo është sqaruar në vendimin e KGJK-së, kur është debatuar për autoritetin ligjor të presidentit në emërimet e anëtarëve të qeverisë.
4. A arsyetohet rikthimi i ligjit të buxhetit në bazë të argumenteve të Presidentit? – Vlerësoj se kthimi nuk ka bazë të plotë ligjore – pasi shumë nga argumentet e Presidentit janë të vlefshme për diskutime publike të pikëpamjeve përkatëse për prioritetin buxhetor, por nuk plotësojnë aspektin kushtetues të kthimit të tij.
5. Presidenti ka autoritetin të mos dekretojë buxhetet faktike kur ato nuk janë në përputhje me certifikimin e shifrave të Kontrollit të Lartë të Shtetit.
6. Presidenti mund të ushtroj autoritetin e tij më qartë dhe më plotë në rastet e autorizimit për të marrë borxh, sepse borxhi i marrë garantohet nga shtetet jo nga qeveritë.
7.Borxhet e rritura dhe të keqpërdoruara mbeten në kurriz të brezave dhe jo në kurriz të qeveritarëve.
8. Shumica kanë detyrim ligjor të sigurojnë respektimin e afateve, fazave dhe procedurave për hartimin, zbatimin dhe përdorimin e buxheteve vjetore – si pjesë e rishikuar e buxheteve afatmesme.
8. Presidenti mund të ndihmoj debatin edhe publik – bazuar në një opinion të dhënë nga ekspertë dhe profesorë të financave publike – në bashkëpunim profesional me ekipin e tij të këshilltarëve të ekonomisë dhe financave.
9. Qeveria ka detyrimin ligjor të përgjigjet në kohë për çdo informacion shtesë të kërkuar nga presidenti, informacioni duhet të jetë i qartë dhe sa më i saktë.
10. Maxhoranca dhe Presidenti dhe anasjelltas Presidenti dhe mazhoranca duhet të përdorin mirë çdo mundësi dhe përgjegjësi ligjore për një zgjidhje të vetme ligjore në debatet per buxhetit, përmirësimin e procesit dhe përgjegjësinë për menaxhimin dhe zbatimin e tij, si dhe për madhësinë dhe efikasitetin e borxheve te reja.
Në thelb, “kriza e mos-dekretimit të buxheteve” nga presidenti ka brenda vetes një marrëdhënie të tensionuar publike me akuza dhe kundër akuza të ndërsjella, mes mazhorancës dhe presidentit të perzgjedhur prej saj.
https://www.facebook.com/arben.malaj.35
Neni 34
Hyrja në fuqi dhe zbatimi i ligjit të buxhetit vjetor
Në rast se Kuvendi e miraton ligjin e buxhetit vjetor brenda vitit buxhetor, por ligji
nuk mund të hyjë në fuqi në datën 1 janar, ose koha e mbetur për përfundimin e
procedurave të fillimit të zbatimit të buxhetit nuk është e mjaftueshme, Ministri i
Financave nxjerr një udhëzim të posaçëm, që rregullon procesin buxhetor deri në hyrjen
në fuqi të ligjit të buxhetit vjetor dhe të përfundimit të procedurave të zbatimit të tij.
Udhëzimi i posaçëm siguron vazhdimin e ofrimit të mallrave dhe shërbimeve,
përfshirë zbatimin e projekteve të investimeve, të filluara në vitin buxhetor paraardhës,
që parashikohet të vazhdojnë edhe në atë vit buxhetor.
Neni 35
Buxheti i i përkohshëm
Në rast se Kuvendi nuk miraton buxhetin e propozuar deri në fillim të vitit
buxhetor, Këshilli i Ministrave, me vendim, para ditës së parë të fillimit të vitit
buxhetor, autorizon zbatimin e buxhetit të përkohshëm për një periudhë, që fillon nga
dita e parë e vitit buxhetor deri në fund të muajit të tretë të tij.
Shpenzimet buxhetore në buxhetin e përkohshëm, për çdo muaj dhe për çdo
program, të çdo njësie të qeverisjes së përgjithshme, nuk mund të tejkalojnë 1/12 e
shpenzimeve faktike të programit të financuar nga buxheti në vitin buxhetor paraardhës.
Nëse të ardhurat e siguruara me ligj janë të pamjaftueshme për të mbuluar
shpenzimet e parashikuara në buxhetin e përkohshëm, Ministri i Financave merr hua,
çdo muaj, deri në 1/12 e huasë së përgjithshme, të përdorur për financimin e deficitit
buxhetor në vitin buxhetor paraardhës.
Fondet e miratuara në buxhetin e përkohshëm sigurojnë:
a) ushtrimin, në përputhje me ligjin, të funksioneve dhe përgjegjësive të njësive të
qeverisjes së përgjithshme;
b) vazhdimësinë e ofrimit të të mirave dhe shërbimeve, përfshirë zbatimin e
projekteve të investimeve, të filluara në Buxhetin e Shtetit të vitit buxhetor paraardhës
dhe që parashikohet të vazhdojnë në vitin buxhetor.
Neni 36
Buxheti pas periudhës së buxhetit të përkohshëm
Kryeministri, gjatë periudhës së buxhetit të përkohshëm, paraqet projektbuxhetin
në Kuvend, me procedurë të përshpejtuar, për miratimin e tij deri në ditën e fundit të
periudhës së buxhetit të përkohshëm.
Në rast të mosmiratimit të projektbuxhetit brenda periudhës së buxhetit të
përkohshëm, Këshilli i Ministrave, me vendim, autorizon kryerjen e shpenzimeve
buxhetore për çdo program, të çdo njësie të qeverisjes së përgjithshme, në masën që nuk
tejkalon 1/12 e shpenzimeve faktike të programit të financuar nga buxheti në vitin
buxhetor paraardhës dhe për çdo muaj deri në miratim të projektbuxhetit nga Kuvendi.
Paragrafi i dytë, i tretë dhe i katërt të nenit 35 të këtij ligji mund të zbatohen edhe
në periudhën pas buxhetit të përkohshëm.
Leave a Reply